درخت زیتون و مراحل کاشت

درخت زیتون یک گونه بسیار مقاوم بوده که می تواند خود را با شرایط نامساعد آب و هوایی و خاکی سازگار کند. کشورهای اسپانیا ، ایتالیا ، مراکش ، ترکیه ، یونان و الجزایر تولیدکنندگان عمده زیتون در دنیا هستند. میزان سطح زیر کشت زیتون در ایران در سال 94 حدود 52،318 هکتار بوده است. اگر علاقه مند به کاشت درخت زیتون هستید با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید تا با نحوه کاشت و پرورش ، کوددهی ، آبیاری آن آشنا شوید.

اولین قدم در کاشت زیتون شناسایی تاثیر گذاری عوامل طبیعی مانند گرما ، سرما ، میزان بارندگی ، رطوبت محیطی و …. بر روی درخت زیتون است.

عوامل آب و هوایی

برای ارزیابی عوامل آب و هوایی تاثیر گذار در کاشت درخت زیتون پارامترهای زیر باید در نظر گرفته شوند :

1 – دمای زمستانه

برای جلوگیری از آسیب به درخت زیتون ، دمای زمستانه نباید از 6 – تا 7 – درجه سانتیگراد پایینتر بیاید. دمای پایین به برگها آسیب می زند به ویژه اگر دمای پایین چند روز ادامه داشته باشد. در مناطقی که دما به طور مکرر به کمتر از 14 – تا 15 – درجه سانتیگراد می رسد حتی اگر به مدت کوتاهی هم باشد احداث باغ زیتون توصیه نمی شود زیرا چنین دماهایی می تواند به طور کامل به بخش هوایی درخت (شاخه و برگ) آسیب جدی وارد کند.

از سوی دیگر درخت زیتون به سرمای زمستانه با دمای بین صفر تا 7 درجه سانتیگراد احتیاج دارد تا نیاز سرمای آن برطرف شود. نیاز سرمایی لازم برای ارقام مختلف درخت زیتون ، متفاوت بوده و از 60 – 50 ساعت در اغلب ارقام تا بیش از 1000 ساعت در برخی ارقام خاص متغیر است. همچنین دمای پایین زمستانه می تواند به کاهش چشمگیر جمعیت برخی از آفات و عوامل بیماریزا مانند قارچها ، مگس زیتون ، شپشک سیاه و بید در درخت زیتون کمک کند.

2 – سرمای بهاره و پاییزه

منطقه ای برای کاشت درخت زیتون مناسب است که خطر یخبندان دیررس ( فروردین – اردیبهشت ) و یا زودرس ( پاییزه ) در آن وجود نداشته باشد. یخبندان بهاره می تواند به رشد رویشی تازه درخت آسیب زده و منجر به زخمهای کوچکی گردد که محل ورود عامل بیماری گره یا گال زیتون است. در مناطقی که خطر یخبندان پاییزه وجود دارد بهتر است میوه زودتر برداشت شود تا میزان خسارت یخبندان به حداقل برسد.

دمای مناسب هوا برای درخت زیتون در طول دوره مختلف رشد به شرح زیر است :

• در زمان گلدهی بالاتر از 10 درجه سانتیگراد
• در زمان تشکیل میوه تا تغییر رنگ میوه بالاتر از 20 درجه سانتیگراد
• در طی رسیدگی میوه و در طول دوره برداشت بالاتر از 5 درجه سانتیگراد
• در طی دوره رویشی دمای بهینه حدود 25 درجه سانتیگراد

3 – گرما

در کاشت و پرورش درخت زیتون توجه به میزان گرمای منطقه اهمیت زیادی دارد. درخت زیتون می تواند دماهای بسیار بالا را تحمل کند ( تا بیش از 45 – 40 درجه سانتیگراد ) اما اگر دمای بالا بیش از حد طولانی شود رشد درخت را به شدت می تواند تحت تاثیر قرار دهد به ویژه اگر دسترسی به آب محدود باشد زیرا با افزایش دمای برگ ، میزان تعرق کاهش می یابد.

4 – بارندگی

1 – در باغهای دیم و با بارندگی بیش از 700 میلیمتر در سال ، درخت زیتون معمولاً فعالیت رویشی زایشی کافی داشته اما انجام آبیاری در طی فصل رشد و در دوره های گرم و خشک می تواند مفید باشد.
2 – در باغهای دیم و در صورت وجود 700 – 500 میلیمتر بارندگی در سال ، میزان مناسبی از رشد و تولید میوه رخ داده اما انجام آبیاری میتواند منجر به بهبود قابل توجه در رشد و نمو و میوه دهی گردد.
3 – در صورت وجود بارندگی کمتر از 500 میلیمتر در سال ، انجام آبیاری به عنوان یک فعالیت خیلی مهم محسوب شده به طوری که با انجام آبیاری ، رشد رویشی و زایشی افزایش خیلی زیادی خواهد داشت.

مجموعه ای از اقداماتی نظیر کنترل علفهای هرز ، تراکم پایین کاشت درخت زیتون ، شدت کافی هرس می تواند موجب کاهش تنش آبی درخت گردند.

5 – پراکنش بارندگی

در باغهای دیم زیتون، پراکنش بارندگی در طی فصل رشد باید به نحوی باشد که هر 45 – 40 روز یک بارندگی اتفاق بیفتد. در واقع میوه ها جهت جذب آب قابل دسترس برای درخت نیروی کمتری نسبت به برگها داشته و بنابراین در هنگام کمبود آب ، میوه ها راحتتر چروکیده می شوند. چروکیدگی میوه برگشت پذیر بوده و هنگامی که آب قابل دسترس برای درخت افزایش یابد میوه ها می توانند دوباره متورم شوند. با اینحال وقوع تنش آبی طولانی مدت و یا مکرر اثرات منفی قابل توجه دارد به طوری که رشد میوه آهسته تر شده و تجمع روغن در میوه کاهش می یابد.

6 – رطوبت نسبی

رطوبت بالا از عوامل تاثیر گذار در کاشت و پرورش درخت زیتون است. رطوبت زیاد هوا موجب حمله آفات شده و می تواند شرایط نامساعدی را برای درخت زیتون ایجاد کند. در مناطق با رطوبت نسبی بالا، لازم است ارقامی انتخاب شوند که تحمل خوبی در برابر آفات داشته باشند.

7 – بادخیز بودن منطقه

در کاشت درختان زیتون یکی دیگر از عواملی که باید در نظر داشت بادخیز بودن منطقه است.

• باد شدید میتواند موجب شکستگی شاخه ها و سرشاخه ها و ریزش گل و میوه گردد.
• بادهای دریایی حاوی نمک میتواند موجب سوختگی بر روی برگها و سرشاخه های جوان گردند.
• بادهای شمالی میتوانند موجب افت ناگهانی دما شده، درحالیکه بادهای گرم باعث سوختگی برگهای سر شاخه ها و آسیب به گلها و میوه ها می گردند.

با استفاده از بادشکن های مانند درختان سرو ، اکالیپتوس و غیره و یا از طریق موانع مکانیکی از جنس آهن یا چوب یا دیواره های بتنی میتوان خسارت باد را در مناطق بادخیز کنترل نمود.

8 – تگرگ

تگرگ همواره مضر است اما بیشترین آسیب را میتواند در طی مراحل گلدهی و رشد و رسیدگی میوه ایجاد کند. تگرگ نه تنها موجب آسیب مستقیم به درخت از طریق شکستن گل آذین و سرشاخه و زخمی شدن شاخه و میوه می گردد بلکه خسارت غیر مستقیم نیز به همراه دارد که از طریق زخم بر روی بافت چوبی است و موجب نفوذ عوامل باکتریایی مانند بیماری گره می شود. در نتیجه بلافاصله پس از وقوع تگرگ توصیه می شود که سمپاشی علیه عوامل بیماریزا ، به ویژه شرایط مناسب برای توسعه بیماری گره صورت گیرد.

خاک مناسب کاشت درخت زیتون

خاک مناسب کاشت و پرورش درخت زیتون ، خاکی با خصوصیات زیر است :

مخلوط متوسطی از خاکها ( 50 – 35 درصد شن ، 45 – 25 درصد خاک باغچه ، 25 – 20 درصد رس ) خاک عمیق ، حاصلخیز ، با زهکشی مناسب و ph بین 6/8 تا 7/5

با اینحال، درخت زیتون سازگاری زیادی با خاکهای مختلف داشته و قادر به رشد و تولید میوه حتی در خاکهای غنی از آهک ( تا 60 – 50 درصد آهک کل ) ، سنگلاخی ضعیف و خشک با pH شدید 5/5 تا 8/5 و یا نسبتا شور و یا سدیمی می باشد.

درخت زیتون حتی در خاکهای شنی می تواند رشد و تولید خوبی داشته باشد، اما نیاز به آبیاری و تأمین مواد مغذی به اندازه کافی دارد. خاکهای با رس بسیار زیاد ( رس بیش از 45 – 40 درصد ) برای کاشت زیتون مناسب نیستند زیرا مشکل غرقابی داشته و درخت زیتون به این شرایط بسیار حساس است.

عمق خاک

با توجه به اینکه بخش عمده ریشه های درخت زیتون تا عمق 70 سانتیمتری سطح خاک رشد می کنند، عمق مفید خاک نباید کمتر از 80 سانتیمتر باشد.

شوری خاک و آب

زیتون یکی از مقاوم ترین گونه های درختی به شوری است. این نکته را باید در نظر داشت که ارقام مختلف زیتون از نظر تحمل به شوری دارای تفاوتهای اساسی هستند. درخت زیتون همچنین یکی از مقاومترین گونه های گیاهی به خاکهای سدیمی است.

عوامل بیماری زا در خاک

وجود قارچهای بیماریزا در خاک یا آب آبیاری مانند ورتیسیلیوم داهلیا یا آرمیلاریا مِلیا برای درخت زیتون بسیار مضر بوده و باید این موضوع بررسی شود. در زمینی که قبلاً درختان زیتون مورد حمله قارچ ورتیسیلیوم قرار گرفته اند و یا محصولات میزبان این قارچ کاشته شده اند توصیه میشود که کاشت و پرورش زیتون را مدتی به تعویق انداخته و یا تا چند سال گیاهان علفی در محل مورد نظر کاشته شود.

در هر حال، هنگام آماده سازی خاک برای باغ جدید و جهت کاهش خطرات بهداشت گیاهی، بسیار مهم است که هرگونه کنده درختان و بقایای ریشه جمع آوری و حذف شوند.

عملیات کاشت درخت زیتون

انتخاب نهال

بهترین نهالهای زیتون برای کاشت و پرورش آنهایی هستند که حداقل 100 – 80 سانتیمتر ارتفاع و 1/5 – 1 سال سن ( در مورد نهالهای پیوندی ، از زمان انجام پیوند ) داشته و دارای ریشه های قوی باشند. نهالها ترجیحاً باید تک تنه و با شاخه فرعی مناسب باشند.

خریداری نهال های 2/5 – 2 ساله و یا بالاتر توصیه نمی شود. نهالهای جوانتر از نظر کنترل علفهای هرز و نیز هرس به توجه ویژه نیاز دارند. برای نهالهای مسن تر خطر مهم ، کاشت آنهاست چون احتمال نگرفتن نهال و خشک شدن آنها با افزایش سن نهال افزایش می یابد.

فاصله کاشت درخت زیتون

فاصله کاشت بستگی به نوع رقم زیتون ، حاصلخیزی خاک ، شرایط آب و هوایی منطقه و نوع هرس دارد. استفاده از ماشینهای کشاورزی در باغ به ویژه هنگام برداشت تأثیر غیرمستقیم بر روی انتخاب فاصله نهالها دارد. به طوری که برای حرکت راحت ماشین های کشاورزی در باغ باید فاصله ردیف های درختان را بیشتر در نظر گرفت.

در هنگام کاشت نهال درخت زیتون باید به این نکته توجه کرد که در هنگام رشد کامل درخت، تاج آن باید باز بوده به طوری که تهویه هوا به خوبی صورت گرفته و در نتیجه فاصله کاشت درخت زیتون باید به گونه ای تعیین شود که از سایه اندازی بین درختان همجوار جلوگیری گردد.

در مورد درخت زیتون بهترین نتایج با کاشت 200 تا 400 اصله نهال در هکتار به دست آمده است و تراکم های بالا برای ارقام با قدرت رشدی پایین و باغهای آبی توصیه شده و بر عکس، تراکم های کمتر برای ارقام پر رشد و باغهای دیم استفاده می شود تا بتوان از منابع محیطی تا حد امکان بهره برداری نمود.

بیشترین تراکمهای کاشت مورد استفاده به شرح زیر می باشند :

1 – طرح کاشت مربع با فواصل 5*5 تا 7*7 متر که اجازه می دهد تا نور به صورت یکنواخت به داخل تاج نفوذ کرده و حرکت طولی و عرضی ماشین آلات امکانپذیر باشد.

2 – طرح کاشت مستطیل که فواصل کاشت نهال از 8 – 6 متر در بین ردیف و 7 – 4 متر بر روی ردیف متغیر است. فاصله بیشتر در بین ردیفها موجب سهولت حرکت ماشین آلات می شود.

به طور کلی، طرح کاشت درخت زیتون به صورت مستطیل برای ارقام کم رشد با عادت رشدی مستقیم و عمودی و تربیت تک مخروطی مناسب است ، در حالی که طرح کاشت مربع برای ارقام پر رشد و با عادت رشدی گسترده و با تربیت گلدانی یا کروی مناسبتر است.

در خصوص ارقام با قدرت رشدی خاص یا در مناطق خشک که دسترسی به آب عامل محدوده کننده است ( بارندگی کمتر از 400 – 300 میلیمتر در سال ) تعداد نهالها باید به 150 – 100 نهال در هکتار کاهش یابد و از طرح کاشت مربع با فواصل 8 * 8 یا 10 * 10 متر استفاده شود.

کاشت درخت گرده دهنده که برای ارقام خود ناسازگار ضروری است و حدود 15 – 10 درصد از کل درختان یک باغ باید از نوع گرده دهنده باشد و باید به طور یکنواخت در سطح باغ و یا به صورت ردیفهای متناوب با ارقام اصلی کاشته شوند. در حالت دوم، توصیه میشود که تعداد درختان گرده دهنده کمتر از 20 – 15 درصد از کل تعداد درختان نباشد.

زمان کاشت درخت زیتون

انتخاب زمان مناسب کاشت درخت زیتون مراحل دیگر پرورش و نگهداری آن را تسهیل می کند. در مناطق با زمستان معتدل بهتر است که کاشت نهال در پاییز و یا در اواخر زمستان و اوایل بهار صورت گیرد. در مناطق گرم و خشک می توان در طی زمستان به راحتی عملیات مربوط به کاشت نهال زیتون و پرورش آن را انجام داد.

حفر چاله و کاشت درخت زیتون

چاله کاشت نهال زیتون باید دارای عمق و قطر حدود 40 سانتیمتر باشد. عملیات حفاری را می توان به صورت دستی یا با مته چاله کنی انجام داد. قبل از حفر چاله و به ویژه در خاکهای رسی باید مطمئن شد که خاک خشک باشد تا از کوبیده شدن دیواره های چاله کاشت جلوگیری گردد. همچنین میتوان چاله ها را چند هفته قبل از کاشت نهال حفاری کرد.

برای کاشت زیتون ، نهال ها را به نحوی در چاله قرار دهید که طوقه نهال بیشتر از 5 سانتیمتر در زیر خاک قرار نگیرد. تنها در موارد خاص یعنی در خاکهای سبک شنی و یا در مورد نهالهای پیوندی و یا نواحی با خطر سرمازدگی می توان نهالها را کمی عمیقتر کاشت تا ریشه در عمق بیشتری قرار گیرد

در موقع کاشت درخت زیتون میتوان در کف چاله از کود دامی یا ماده آلی استفاده کرد و سپس با لایه نازکی از خاک پوشاند تا ریشه ها مستقیماً با کود در تماس نباشند.

پس از آنکه نهال در جای صحیح خود قرار گرفت، چاله را با خاک پر کرده و به آرامی خاک را فشرده کرده تا نهال کاملا در محل خود استقرار یابد. جهت جلوگیری از ایجاد رواناب ناشی از بارندگی یا آب آبیاری، به ویژه در اراضی شیبدار توصیه می شود که یک تشتک کوچک در اطراف نهال ایجاد گردد.

پس از کاشت نهال باید آن را با استفاده از نوارهای نرم پلاستیکی به قیم بست. بلافاصله پس از کاشت، نهالها باید با حداقل ده لیتر آب آبیاری شده تا تماس بین خاک و ریشه به خوبی برقرار گردد و آب مورد نیاز برای ریشه زایی مناسب نهالها تأمین گردد.

مالچ پاشی

جهت جلوگیری از رشد علفهای هرز در نزدیکی نهالها ، میتوان قبل از کاشت نهالهای زیتون از مالچ به عرض 1/5 – 1 متر در امتداد ردیف نهال ها استفاده کرد. استفاده از مالچ موجب افزایش رشد اولیه نهالها شده زیرا رقابت بین علفهای هرز با نهالها را از بین برده و شرایط بهتری برای رشد ریشه نهال فراهم می کند.

عملیات پس از کاشت درخت زیتون

پس از کاشت درخت زیتون عملیات مربوط به نگهداری و پرورش آن آغاز می شود. 15 – 10 روز پس از کاشت نهال اقدامات زیر جهت رشد بهتر نهال توصیه می شود :

1. تغذیه با کود نیتروژنه ( 4 – 2 بار در طی فصل بهار ، حدود 50 گرم ازت به ازاء هر نهال )، در هنگام استفاده باید دقت شود که کود مستقیماً با تنه نهال در تماس نباشد.
2. با وقوع خشکی در صورت نیاز آبیاری انجام گیرد.
3. حذف علفهای هرز به صورت مکانیکی یا با علفکش
4. حذف هرگونه جوانه و شاخه در امتداد تنه نهال و شاخه های نزدیک سطح زمین در طول تابستان
5. مبارزه با آفات و بیماریها به ویژه با پروانه جوانه خوار ، بید زیتون ، سرخرطومی برگخوار ، لکه طاووسی و گره زیتون و حشراتی که به جوانه های انتهایی نهال آسیب میزنند.
6. واکاری ( کاشت مجدد ) نهال های خشک شده

خاک ورزی

به طور معمول و در طی سال ، 3 – 2 بار ( در مناطق گرم 4 – 3 بار ) خاک ورزی در بهار یا تابستان باید انجام شود. عملیات خاک ورزی بهاره و تابستانه موجب حذف علفهای هرز و کاهش مصرف آب در پای درخت می شود.

عملیات خاک ورزی در پاییز برای زیر خاک کردن کودهای آلی و معدنی که خیلی متحرک نیستند ( مانند فسفر و پتاسیم ) میتواند مفید باشد و همچنین باعث تسهیل نفوذ بارندگیهای پاییزه و زمستانه و نیز شکستن لایه های سخت خاک می شود.

1 – کوددهی درختان جوان

در عملیات مربط به کاشت و پرورش زیتون کوددهی دارای اهمیت زیادی است. برای درختان جوان که هنوز به تولید نرسیده اند، نیتروژن یک عنصر اصلی برای رشد درخت است. با این حال در خاکهایی که از نظر فسفر و پتاسیم ضعیف هستند باید از کودهای فسفر و پتاسه نیز استفاده کرد.

فسفر و پتاسیم برای رشد ریشه و مقاومت درخت در برابر کمبودهای غذایی ضروری هستند. کودها باید در اطراف تاج درخت پخش شوند اما از کوددهی در نزدیکی تنه درخت باید خودداری نمود.

کود نیتروژن

قبل از آغاز رشد رویشی بهاره ( بهمن اسفند ) باید دو تا سه بار کوددهی با نیتروژن انجام شود و مقدار آن برای درختان یک تا چهارساله زیتون به ترتیب 50 ، 100 ، 150 ، 200 گرم به ازاء هر اصله نهال است. در مناطق سردسیر، توصیه می شود که بعد از خردادماه از مصرف نیتروژن خودداری شود زیرا نیتروژن زیاد می تواند منجر به رشد رویشی شده و بافت گیاه را آبدار و ترد کرده و در نتیجه نهال نسبت به تنشهای دمایی حساستر می شود.

در مناطق با زمستان معتدل تغذیه با نیتروژن را میتوان در پاییز انجام داد تا فصل رشد طولانی تر شود. در سالهای اولیه پس از کاشت درخت زیتون، می توان به جای اوره از کودهای نیتریکی یا آمونیومی استفاده کرد زیرا غلظت نیتروژن بالایی دارند. این گونه کودهای باید کاملا در سطح زمین پخش شوند و از کلوخه ای شدن و تماس مستقیم آنها با نهال جلوگیری شود.

کود فسفر و پتاسیم

در صورت لزوم برای تقویت درخت زیتون میتوان از کودهای فسفره و پتاسه استفاده کرد و مقدار آن از سال اول تا چهارم پس از کاشت درخت زیتون و به ازاء هر نهال شامل 15 ، 25 ، 35 ، 50 گرم کود فسفره و 30 ، 50 ، 100 ، 150 گرم کود پتاسه می باشد.

کود دامی

در زمان کاشت نهال زیتون و برای پرورش مناسب آن وجود مواد آلی در خاک ضروری است. مواد آلی را میتوان به صورت کود دامی و هر ساله در اطراف درخت پخش کرد. باید در زمان کوددهی از تماس کود دامی با تنه درخت خودداری کرد.

میزان کود دامی 10 – 5 کیلوگرم به ازاء هر درخت از سال دوم پس از کاشت، به تدریج به 40 – 30 کیلوگرم در سال پنجم پس از کاشت می رسد. استفاده از کود دامی قبل از زمستان در مناطق سردسیر باید با دقت صورت گیرد زیرا تحریک رشد رویشی همزمان با کاهش شدید دما، می تواند باعث حساسیت بیشتر درخت به سرما گردد.

2 – کوددهی جهت تولید میوه در درخت زیتون

قابلیت دسترسی به نیتروژن ، پتاسیم و فسفر خاک در تمام طول دوره رشد درخت زیتون ضروری است. با اینحال نیاز به نیتروژن از بهار تا اوایل مراحل رشد و نمو میوه و نیز مرحله سخت شدن هسته ( از اواخر تیر تا اواخر مرداد ) بیشتر است. همچنین تا پاییز برای رشد و نمو متعادل میوه و تشکل ذخایر غذایی در درخت و جهت حمایت از رشد رویشی سال آینده، وجود نیتروژن ضروری است.

کودهای شیمیایی

در خاکهای با بافت و حاصلخیزی متوسط، مقدار مواد مغذی سالیانه برای درختان بالغ زیتون با تراکم 250 اصله در هکتار و تولید سالیانه 4 تن میوه میتوان از 150 – 90 کیلوگرم نیتروژن ، 30 – 20 کیلوگرم فسفر و 120 – 70 کیلوگرم پتاسیم در هکتار استفاده نمود. بدیهی است که هر چقدر میزان تولید باغ زیتون بیشتر باشد،می توان مقدار کود دهی را افزایش داد به ویژه اگر خاک فاقد عناصر مغذی باشد.

ماده آلی

هر تن کود دامی حاوی 4 کیلوگرم نیتروژن ، 2/5 کیلوگرم فسفر و 5 کیلوگرم پتاسیم است. میتوان هر 4 – 2 سال یکبار، مقدار 60 – 30 تن کود دامی در هر هکتار برای درختان زیتون استفاده نمود و این کار در آب و هوای مرطوب میتواند هر چهار سال یکبار انجام شود.

 

 

کود مرغی حاوی حدود 15 کیلوگرم نیتروژن ، 15 کیلوگرم فسفر و 15 کیلوگرم پتاسیم در هر تن است که میتواند همراه با کود دامی ( 3 – 2 تن در هکتار ) و یا به تنهایی ( 4 تن در هکتار ) مصرف شود. در صورتی که کود مرغی به تنهایی مصرف می شود بهتر است با بقایای کاه و کلش و ساقه ذرت و یا کود سبز مخلوط شود.

هنگامی که امکان تهیه کود دامی وجود ندارد می توان از سایر انواع مواد آلی و ترجیحاً آنهایی که با هزینه کم در داخل باغ وجود دارند استفاده کرد که عبارتند از کود سبز یا بقایای خردشده هرس ، کمپوست تازه تفاله زیتون ، ضایعات حاصل از روغن کشی زیتون و ضایعات دامی ، این مواد را می توان هر 4 – 2 سال یکبار به میزان 40 – 20 تن در هکتار و یا هرساله به میزان 10 تن در هکتار استفاده کرد.

پخش کود

بعد از کاشت درخت زیتون نحوه کوددهی به نهال ها و درختان جوان دارای اهمیت بالای است. در باغ های جوان و یا باغهای با تراکم کمتر از 200 اصله در هکتار، بهتر است کودها فقط در اطراف درخت و به صورت نوار در حاشیه سایه انداز تاج درخت مصرف شود.

باید همواره دقت کرد تا کود با تنه درخت برخورد نداشته باشد. بنابراین باید از استفاده کود در نزدیکی تنه درخت خودداری شود. اگر تاج درخت بیش از 50 درصد سطح کل باغ را بپوشاند، کوددهی باید در سطح کل باغ زیتون انجام شود که میتواند به صورت حفر یک نوار به عرض حدود یک متر باشد.

اگر قابلیت دسترسی به مواد آلی محدود باشد بهتر است کود به جای آنکه در سطح کل باغ مصرف شود در اطراف تاج درخت ریخته شود. پخش کود باید به صورت متعادل و یکنواخت بوده و از تشکیل کلوخه هایی که موجب آسیب به ریشه می شود جلوگیری کرد.

محلولپاشی

برگهای زیتون می توانند مواد مغذی را جذب کنند. بیشترین جذب از طریق سطح زیرین برگ انجام می شود. محلولپاشی دارای مزایایی زیر است :

• تأثیر بسیار سریعی داشته و مستقل از رطوبت خاک عمل می کند و در نتیجه راه حل سریعی برای رفع کمبودهای ناگهانی درخت است.
• امکان انجام کوددهی هدفمند در مراحل بحرانی ( قبل از گلدهی ، تشکیل میوه ، سخت شدن هسته و غیره ) را فراهم می کند.
• مقدار کودهای مورد نیاز را تا دوسوم کاهش می دهد.

با توجه به مقادیر نسبتاً کم مواد مغذی که می توانند در هر مرحله از محلولپاشی استفاده شوند و همچنین ظرفیت جذب محدود این مواد از طریق برگها، نباید محلولپاشی جایگزین کوددهی شود.

کودهای مناسب محلول پاشی

در بین کودهای نیتروژنه ، کود اوره بسیار سریع میتواند جذب شود. محلولپاشی با محلول 4 – 1 درصد اوره میتواند در باغهای دیم مفید باشد. بهتر است محلولپاشی اوره در طی دوره سخت شدن هسته باید انجام گردد.

در خاکهای حاوی پتاسیم پایین محلولپاشی با نیترات پتاسیم به غلظت 3 – 1 درصد می تواند مفید باشد. محلولپاشی با فسفر ( اسید فسفریک یا مونوآمونیوم فسفات ) به ندرت برای درخت زیتون مؤثر است.

کمبود منیزیم را میتوان با استفاده از محلول سولفات منیزیم به غلظت 3 – 1 درصد برطرف نمود. محلولپاشی برای رفع کمبودهای ریز مغذیها به خصوص برای بور نیز بسیار مفید است. برای جبران کمبود  بور می توان از کود بوراکس به میزان یک گرم در یک لیتر آب استفاده کرد. محلولپاشی بور باید بعد از گلدهی تا زمان تشکیل میوه انجام شود.

آبیاری درخت زیتون

آبیاری در زمان کاشت و در دوره پرورش درخت زیتون دارای اهمیت زیادی است. درخت زیتون در بین گونه های گیاهی نسبت به خشکی دارای تحمل خوبی است و قادر است به صورت دیم یا با اندکی آبیاری زنده بماند. آبیاری موجب افزایش عملکرد در باغهای زیتون شده و این کار برای باغهای با تراکم زیاد ضروری است.

 

به طورکلی، در باغهای متراکم با 200 تا 400 اصله درخت در هکتار نیاز آبی 3500 – 1000 مترمکعب در هکتار در سال است در حالیکه در باغهای فوق متراکم با 2500 – 1000 اصله درخت در هکتار نیاز آبی 25000 مترمکعب در هکتار در سال است.

نیاز آبی درختان زیتون در طی سه مرحله اتفاق می افتد که در این زمانها باید از تنش آبی درخت جلوگیری کرد و درختان را آبیاری نمود. این سه مرحله به شرح زیر اند :

1. در حد فاصل مراحل گلدهی تا تشکیل میوه که از بهمن ماه تا اواسط خرداد است.
2. مراحل اولیه رشد و نمو میوه که از اواسط خرداد تا تیرماه است
3. مرحله تورم سلولها و تشکیل روغن که همراه با افزایش اندازه میوه ها و تجمع روغن است که از مردادماه تا زمان برداشت میوه است.

ممنون از شما که مثل همیشه همراه ما بودید. امیدواریم مطالب فوق براتون مفید بوده‌ باشه.تا مقاله بعدی، خدانگهدار. شما میتوانید با  فعالیت هایی مثل کاشت درخت و یا هدیه درخت با نام عزیزانتان در کاشت درخت و درختکاری همکاری و مشارکت داشته باشید.