سلام خدمت همراهان عزیز گروه محیط زیستی ایران سبز، امروز میخواهیم در این مطلب راجع بازیافت در ایران و جهان صحبت کنیم. در این مقاله، تاریخچه بازیافت در ایران و جهان، کشورهای برتر بازیافت در جهان و همچنین وضعیت بازیافت در ایران را مورد بررسی قرار می دهیم. بازیافت زباله از دیرباز یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های انسان بوده است. تولید بی‌رویه محصولات، افزایش شهرنشینی، افزایش زاد و ولد و در نتیجه تولید انبوه زباله‌ها در تمامی کشورها یک مشکل اساسی بوده است. به همین دلیل از سال‌های بسیار دور، کشورهای بسیاری به بازیافت زباله علاقه‌مند شده‌اند. در ادامه همراه باشید تا تاریخچه بازیافت زباله در ایران و جهان را به شما معرفی کنیم.
زندگی مدرن باعث تولید زباله‌های زیادی توسط انسان‌ها شده است. حجم زباله‌ها به اندازه‌ای است که اگر به درستی مدیریت نشوند، منجر به مشکلات زیادی برای انسان‌ها و محیط زیست می‌شوند. بنابراین مدیریت پسماند از اهمیت زیادی برخوردار است. یکی از فرآیندهای مهم در مدیریت پسماند، بازیافت زباله است. بازیافت زباله یکی از فعالیت‌های تاثیرگذار در حفظ محیط زیست محسوب می‌شود، که می‌تواند به بهبود اقتصاد کشور هم کمک زیادی کند. ما همیشه درباره‌ی فواید و مزایای بازیافت شنیده‌ایم. اما جالب است بدانید که بازیافت، معایبی هم دارد که امروز به آن‌ها می‌پردازیم.
شما میتوانید در کمپین های بازیافت ما نیز شرکت کنید و از ما به نام خود یا عزیزانتان نهال هدیه دریافت کنید. در صورت تمایل میتوانید با جمع آوری کاغذهای استفاده شده خود و تحویل به ما در بازیافت کاغذ و چرخه استفاده مجدد از کاغذ نیز کمک به محیط زیست خود کنید. و یا با شرکت در کمپین پاکبان زمین و در بحث فرهنگ نریختن زباله در زمین و جمع آوری آن همراه ما باشید.
تاریخچه بازیافت در ایران و جهان
بازیافت زباله به اندازه تمدن بشری قدمت دارد و تاریخچه بازیافت به سال‌های بسیار دور باز می‌گردد. برای مثال اولین نمونه ثبت شده از بازیافت کاغذ، در سال ۱۰۳۱ در ژاپن انجام شده است و به نظر می‌رسد که فرهنگ‌های باستان همیشه به دلیل محدودیت منابع و طولانی بودن فرایند تولید به بازیافت زباله‌ها تمایل داشتند.
ژاپن ۱۰۳۱؛ اولین بازیافت کاغذ
در دوره امپراتوری هی‌آن ژاپن، تولید کاغذ از کنترل حکومت فاصله گرفت و صاحبان املاک به صورت خصوصی با استخدام کارگران به تولید کاغذ روی آوردند و در آن زمان بازیافت کاغذ رواج پیدا کرد.
فیلادلفیا ۱۶۹۰؛ کارخانه ریتن‌هوس
ریتن‌هوس اولین کارخانه تولید کاغذ در آمریکا بود. در این کارخانه از پارچه، کاغذهای قدیمی و پنبه برای تولید کاغذ بازیافتی استفاده می‌شد.
نیویورک ۱۷۷۶؛ استقلال آمریکا
جنگ برای استقلال آمریکا از انگلیس، باعث شد که آمریکایی‌ها به بازیافت فلز روی آوردند و از فلزهای بازیافتی سلاح برای جنگ تهیه می‌کردند. مجسمه پادشاه جورج سوم در نیویورک هم بازیافت شد و به از آن گلوله ساختند.
یورکشایر ۱۸۱۳؛ بازیافت نخ
از لباس‌ها، دستمال‌ها و پارچه‌های قدیمی در سال ۱۸۱۳ در یورکشایر غربی استفاده می‌شد تا مجددا نخ تولید شود. این بازیافت نخ تا سال ۱۸۳۰ ادامه داشت و حدود ۷ هزار تن نخ از پارچه‌های بازیافتی تهیه شد.
لندن ۱۸۹۱؛ انگلیس تاریک
ویلیام بوث پس از تاسیس ارتش رستگاری در سال ۱۸۶۵، برنامه «انگلیس تاریک» را برای کمک به فقرا راه‌اندازی کرد. او در این برنامه وسایل و ابزارهای دور ریخته شده را جمع‌آوری می‌کرد و به خانواده‌های فقرا می‌داد تا از آن‌ها استفاده کنند.
نیویورک ۱۸۹۷؛ مرکز بازیافت مواد
اولین مرکز بازیافت مواد در شهر نیویورک افتتاح شد. مواد دور ریخته شده مثل کاغذ، فلز و پارچه در این مکان از یکدیگر تفکیک و طبقه‌بندی می‌شدند.
شیکاگو ۱۹۰۴؛ اولین مرکز بازیافت قوطی‌های آلومینیومی
از سال ۱۸۸۶ تولید انبوه آلومینیوم در آمریکا آغاز شد. درنتیجه تعداد قوطی‌ها و زباله‌ها افزایش یافت. به همین دلیل اولین مرکز بازیافت قوطی‌های آلومینیومی در این شیکاگو افتتاح شد.
میتوانید با جمع آوری کاغذهای استفاده شده خود و تحویل آن به ما در بازیافت کاغذ و چرخه استفاده مجدد از کاغذ، به محیط زیست خودکمک کنید و یا با شرکت در کمپین پاکبان زمین و در بحث فرهنگ نریختن زباله در زمین و جمع آوری آن همراه ما باشید.
بازیافت زباله و جنگ‌های جهانی
بااین‌حال جنگ جهانی اول و دوم عامل اصلی جهش دولت‌ها به سمت بازیافت زباله‌ها بود. چرا که کشورها با منابع محدود روبه‌رو شدند و برای بقا به بازیافت و استفاده مجدد از مواد روی آوردند. از آن زمان بود که از مردم خواسته می‌شد تا کمتر خرید کنند و زباله‌های خود را تفکیک کنند. برای مثال از مردم خواسته می‌شد تا چربی‌های گوشت را برای ساخت بمب به دولت‌ها تحویل دهند.
همچنین با صنعتی شدن و رشد صنایع در کشورها پس از جنگ‌های جهانی، مصرف‌گرایی به شدت در میان مردم افزایش پیدا کرد و همین امر منجر به تولید انبوه زباله‌ها شد. به نحوی که با افزایش جمعیت و رشد صنایع، روزبه‌روز شاهد افزایش زباله‌ها هستیم. درنتیجه دفع و امحای زباله‌ها و خطرات زیست محیطی ناشی از آن‌ها به دغدغه اصلی ساکنان زمین و دولت‌ها تبدیل شد و از آن پس کشورها در تلاش برای بازیافت و کاهش تولید زباله هستند.
تاریخچه بازیافت زباله در ایران
یکی از قدیمی‌ترین مستندات بازیافت در ایران به دوره صفویه می‌رسد. حمام شیخ بهایی به نحوی در آن دوران بنا شده بود که از گازهای تولید شده فاضلاب انسانی برای گرم کردن حمام استفاده می‌کرده است. بااین‌حال تاریخ بازیافت در ایران هم همچون دیگر کشورها وابسته به افزایش شهرنشینی و تولید بی‌رویه زباله‌ها بوده است.
برای مثال در قانون بلدیه که در سال ۱۲۸۳ تصویب شد از وظایف شهرداری از جمله جمع‌آوری و امحای زباله‌ها هم یاد شده است. همچنین اولین کارخانه‌ای که در ایران به خرید کاغذهای باطله، بازیافت و تولید کاغذهای جدید پرداخت در کرج قرار داشت که در سال ۱۳۱۳ این فرایند بازیافت کاغذ را شروع کرد. از آن پس تاکنون، کارخانه‌های بسیاری به بازیافت کاغذ روی آوردند. به‌طورکلی بازیافت زباله در ایران کمتر از ۱۰۰ سال قدمت دارد.
پنج کشور برتر بازیافت در جهان
امروزه کشورهای بسیاری به اهمیت بازیافت روی آورده‌اند و در تلاش هستند تا با بازیافت زباله‌ها، از آلودگی‌های ناشی از آن بکاهند. در ادامه پنج کشور برتر بازیافت زباله در جهان را در سال ۲۰۱۸ به شما معرفی می‌کنیم:
۱. آلمان ۵۶/۱ درصد
از سال ۲۰۱۶ آلمان بالاترین رتبه بازیافت در جهان را خود اختصاص داده است. این کشور حدود ۵۶/۱ درصد از زباله‌ها را بازیافت می‌کند. آلمان در سال ۱۹۹۰ قانون جدیدی را برای تولیدکنندگان بسته‌بندی‌ها در نظر گرفت و از آن این تولیدکنندگان موظف به بازیافت بسته‌بندی محصولات خود شدند.
همچنین دولت آلمان نسبت به حجم زباله‌ها مالیات در نظر گرفته است. هر چقدر تولیدکنندگان زباله‌های کمتری را تولید کنند، پول کمتری هم می‌پردازند. این همکاری باعث شده که بازیافت زباله از سه درصد در سال ۱۹۹۱ به ۵۶ درصد برسد.
۲. اتریش ۵۳/۸ درصد
اتریش در سال ۲۰۱۸ با ۵۳/۸ درصد بازیافت زباله‌ها توانست در مقام دوم قرار بگیرد. این کشور برای دفن زباله‌ها ممنوعیت داشته و قوانین سفت و سختی در نظر گرفته است. برای مثال دفن زباله‌هایی که بیش از پنج درصد کربن تولید می‌کنند ممنوع است.
اتریش هم مانند آلمان برای تولیدکنندگان قوانینی وضع کرده و با همکاری آن‌ها توانسته تولید زباله‌ها را کاهش و بازیافت آن‌ها را افزایش دهد. همچنین این کشور با تهیه برنامه‌های آموزشی مانند کتاب‌ها به کودکان خود اهمیت بازیافت زباله و اهمیت زباله بازیافتی را آموزش می‌دهد.
۳. کره جنوبی ۵۳/۷ درصد
تنها کشور غیر اروپایی در میان پنج کشور برتر بازیافت زباله، کره جنوبی است. این کشور حدود ۵۳/۷ درصد از زباله‌ها را بازیافت می‌کند. در کره جنوبی شرکت‌های خصوصی فعال هستند که زباله‌ها را خریداری می‌کنند و همین اتفاق به فرایند بازیافت کمک بسیاری می‌کند.
این کشور قانون ممنوعیت تولید بطری‌های رنگی پلاستیکی و PVC را وضع کرده است و انتظار می‌رود که تا سال‌های آینده تولید زباله‌های پلاستیکی در این کشور کاهش پیدا کند.
۴. ولز ۵۲/۲ درصد
ولز یکی از کوچک‌ترین کشورهای جهان است که در سال ۲۰۱۸ توانست در مقام چهارم بازیافت جهان قرار بگیرد. این کشور هم مانند دیگر کشورها قوانینی را برای تولیدکنندگان در نظر گفته و به صنایع مختلف کمک می‌کند تا محصولات سازگار با محیط زیست را تولید کنند.
۵. سوییس ۴۹/۷ درصد
در سال ۲۰۱۸، سوییس با ۴۹/۷ درصد نرخ بازیافت در رتبه پنج قرار گفت. در این کشور، خانواده‌ها و افراد شاغل برای هر زباله غیرقابل بازیافتی که تولید کنند مشمول پرداخت هزینه خواهند بود.
در سوییس، این شهروندان هستند که باید نسبت به بازیافت زباله و کاهش تولید آن اقدام کنند. تمامی افراد باید زباله‌هایی خود مثل کاغذ، شیشه و پلاستیک را تفکیک و به مراکز بازیافت تحویل دهند. برای دفن زباله‌ها هم مالیات‌های سنگینی وجود دارد.
با شرکت در کمپین درختکاری ایران سبز، می توانید به نام خود یا عزیزانتان نهال بگیرید و شناسنامه درخت خود را دریافت کنید
وضعیت بازیافت زباله در ایران
متوسط سرانه تولید زباله در ایران حدود ۷۰۰ گرم تخمین زده می‌شود، درحالی‌که سرانه جهانی حدود ۳۰۰ گرم است. در ایران آمار دقیقی از وضعیت بازیافت وجود ندارد، اما به نظر می‌رسد که تنها ۶ درصد از این زباله‌ها بازیافت و ۱۰ درصد آن‌ها برای تولید کمپوست استفاده می‌شود و بیش از ۸۰ درصد از زباله‌ها به محل‌های دفن زباله یا دپوی روباز منتقل می‌شوند.
به‌طورکلی ۲/۷ درصد از پسماند غذایی در جهان متعلق به کشور ایران است که این مقدار شامل ۳۵ میلیون تن زباله تر باقی‌مانده از مواد غذایی می‌شود.
بر اساس گفته‌های شهرداری تهران، به نظر می‌رسد که روزانه ۸ هزار تن پسماند در پایتخت ایران تولید می‌شود و سرانه تولد زباله پایتخت‌نشینان حدود ۹۰۰ گرم در روز است.
همچنین حدود ۴۰ درصد از زباله‌ها، پسماند خشک است که تفکیک نشده همراه با دیگر زباله‌ها دور ریخته می‌شوند.
به نظر می‌رسد که ضعف در مدیریت پسماند و عدم آموزش به خانوارها درباره تفکیک زباله‌ها از مبدا از مشکلات اصلی بازیافت زباله در ایران است. چرا که اولین گام برای بازیافت زباله‌ها، تفکیک آن‌ها است و با توجه به اینکه اکثر زباله‌های شهری تفکیک نمی‌شوند و این فرهنگ در میان خانواده‌ها وجود ندارد، شهرداری و دیگر ارگان‌های بازیافت زباله با مشکلات بسیاری مواجه می‌شوند.
کلام آخر
نباید فراموش کنیم که بازیافت زباله از خانه‌های ما شروع می‌شود و این ما هستیم که با کاهش مصرف‌گرایی و تفکیک صحیح زباله می‌توانیم به فرایند بازیافت زباله در ایران کمک کنیم. پس ما به عنوان شهروندان مسئول باید ابتدا بازیافت زباله خانگی خود را در اولویت برنامه‌های فرهنگ سازی برای تفکیک زباله در خانه شروع کنیم.
از فروشگاه ما دیدن کنید:
