به وبلاگ گروه محیط زیستی ما خوش آمدید. در این نوشته سعی داریم تا شما را با رد پای کربن و اثرات آن بر روی محیط زیست آشنا کنیم. همچنین در این مقاله، راهکارهایی برای کاهش و جبران رد پای کربن ارائه شده است.
در طول دهه گذشته، نگرش نسبت به محیط زیست تغییر کرده است. دولت‌ها، کسب و کارها و مصرف‌کنندگان همگی پذیرفته‌اند که باید نگرانی‌های زیست‌محیطی را جدی بگیرند و با پیگیری ردپای کربن، نقش خود را برای کمک به نجات منابع گران‌بهای کره زمین ایفا کنند. ردپای کربن این روزها به‌ویژه در تجارت از اهمیت زیادی برخوردار است، چراکه علاوه بر قوانین تغییرات آب‌و‌هوایی، فشار مشتریان و سهام‌داران نیز برای آگاهی از محیط زیست و اقدام مسئولانه در برابر آن افزایش یافته است. بر اساس یک نظرسنجی جهانی، 81 درصد از مصرف‌کنندگان اعتقاد داشتند که شرکت‌ها باید نسبت به بهبود شرایط زیست‌محیطی رویکردی فعالانه داشته باشند. هیچ معیاری برای تشخیص اینکه اندازه یک شرکت چقدر باید باشد تا بتواند تأثیر مثبتی بر روی محیط زیست بگذارد، وجود ندارد. این مسئولیتی جهانی و همه‌گیر است و شما می‌توانید با استفاده از ایزو و بررسی استانداردهای آن، باید‌ها و نباید‌های این مسیر را بهتر درک کنید و بشناسید.
رد پای کربن چیست؟
رد پای کربن کل مقدار گازهای گلخانه‌ای شامل دی اکسید کربن و متان است که در اثر زندگی و فعالیت انسان‌ها تولید می‌شود. رد پای کربن هم شامل انتشار مستقیم، مثل احتراق سوخت‌های فسیلی در تولید، گرمایش و حمل و نقل و هم شامل انتشارات مورد نیاز برای تولید برق مرتبط با کالاها و خدمات است. میانگین ردپای کربن در سطح جهان، نزدیک به ۴ تُن و میانگین رد پای کربن در کشور ما ۸ تُن است. معمولاً بخش عمده‌ای از رد پای کربن یک فرد از حمل و نقل، مسکن و غذا حاصل می‌شود.
غلظت دی اکسید کربن در اتمسفر در بالاترین حد خود در ششصد و پنجاه هزار سال گذشته است و به صورت جدی نیز در حال افزایش می‌باشد. خشکسالی، قحطی و افزایش سطح آب اقیانوسها تنها بخشی از تبعات قابل پیشبینی افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای میباشند. به گزارش کنوانسیون تغییر اقلیم، رتبه ایران در سال ۲۰۱۷ از نظر تولید گاز دیاکسید کربن در دنیا هفتم بوده است. میانگین رد پای کربن در سراسر جهان بسیار متفاوت است، به‌طور کلی ساکنان کشورهای توسعه‌یافته میانگین رد پای کربن بالاتری دارند. در کشورهای توسعه‌یافته، حمل و نقل و استفاده خانگی انرژی، بزرگترین بخش رد پای کربن یک فرد را تشکیل می‌دهند.
بخش حمل و نقل بیشترین سهم از انتشار گازهای گلخانه‌ای را به خودش اختصاص می‌دهد. انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از حمل و نقل عمدتاً از سوخت‌های فسیلی اتومبیل‌ها، کامیون‌ها، کشتی‌ها، قطارها و هواپیماها ناشی می‌شود. بیش از ۹۰ درصد سوخت مورداستفاده برای حمل و نقل، مبتنی بر نفت است که عمدتاً شامل بنزین و گازوئیل می‌شود.
هدیه نهال و کاشت درخت به نام خود یا عزیزانتان از طریق کمپین درختکاری ایران سبز و دریافت شناسنامه نهال
نحوه محاسبه رد پای کربن
رد پای کربن با سرانه انتشار کربن یک کشور متفاوت است. رد پای کربن به جای انتشار گازهای گلخانه‌ای مرتبط با تولید، بر انتشار گازهای گلخانه‌ای مرتبط با مصرف تمرکز دارد و شامل انتشارات مربوط به کالاهایی است که در جاهای دیگر تولید و به یک کشور وارد می‌شوند. این یعنی ردپای کربن یک کشور حتی با کاهش انتشار کربن آن می‌تواند افزایش پیدا کند. رد پای کربن به طور کلی در دوره یک ساله محاسبه می‌شود. شما می‌توانید رد پای کربن خود را با استفاده از محاسبه‌گر رد پای کربن محاسبه کنید. این آسان‌ترین راه برای اندازه گیری تأثیر خودتان روی محیط زیست است. وب سایت‌های مختلفی وجود دارد که محاسبه‌گر‌های آنلاین و رایگان ارائه می‌کنند که از جمله این وبسایت ها می توان به carbonfootprint.com اشاره کرد. متوسط رد پای کربن یک نفر شامل انتشار دی اکسید کربن از خودرو، خانه و سفر‌های هوایی و هر چیزی که استفاده می‌کند و در انتشار دی اکسید کربن نقش دارد است.
نحوه محاسبه رد پای کربن کسب و کاریا شرکت ها
برای محاسبه ردپای کربن، کسب‌وکارها باید فهرست گازهای گلخانه‌ای را برای اندازه‌گیری میزان انتشار کربن خود تهیه کنند. خوشبختانه پروتکل گازهای گلخانه‌ای ویژه شرکت‌ها وجود دارد که به آن‌ها در درک اصول محاسبه گازهای گلخانه‌ای، مکان‌یابی منابع انتشار و مطالعه روند انتشار در طول زمان، کمک می‌کند.
البته ابزارهای دیگری هم برای این کار وجود دارد، برای مثال مرکز رهبری اقلیم سازمانی EPA، یک پروتکل چهار مرحله‌ای ایجاد کرده است که به شرکت‌ها برای شروع محاسبه ردپای کربن کمک می‌کند. در قدم اول، سازمان‌ها باید شیوه‌های محاسبه انتشار خود را درک کنند، مرزهای عملیات تجاری خود را مشخص کنند و یک سال کاری را که اطلاعات کامل آن را دارند، انتخاب کنند. برای قدم دوم، آن‌ها باید داده‌های لازم را در مورد روند انتشار گازهای گلخانه‌ای خود جمع‌آوری کنند. در سومین قدم، کسب‌وکارها باید یک برنامه برای مدیریت موجودی خود ایجاد کنند و در آن داده‌های جمع‌آوری شده را به طور مستند ثبت کنند. درنهایت، کسب‌وکارها می‌توانند داده‌هایی را که جمع‌آوری کرده‌اند به صورت عمومی گزارش کنند و از هدف خود برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در آینده شفاف‌سازی کنند.
راه های کاهش رد پای کربن
متداولترین راه برای کاهش انتشار کربن توسط بشر، کاهش مصرف، دوباره استفاده کردن و بازیافت می‌باشد. در تولیدات صنعتی این کار می‌تواند با بازیافت مواد بسته‌بندی و فروش موجودی‌های قدیمی یک صنعت به صنایع دیگر انجام شود. در خانوارها می‌توان از ظروف چندبار مصرف مانند فلاسک‌ها برای قهوه روزانه یا برای آب و دیگر نوشیدنی‌های سرد به جای ظروف یکبار مصرف استفاده کرد. گزینه دیگر کمتر رانندگی کردن است. دوچرخه سواری کردن، راه رفتن، استفاده مشترک از خودروها یا وسایل نقلیه عمومی، نه تنها از لحاظ مالی به نفع یک فرد است بلکه با کمتر سوزاندن سوخت‌ها، انتشار کربن کمتر را در پی خواهد داشت. راه دیگر کاهش انتشار کربن توسط بشر، استفاده کمتر از کولر یا سامانه‌های گرمایشی است. با عایق کردن دیوارها یا درزگیری کردن اطراف درها و پنجره‌ها، می‌توان تا ۲۵ درصد هزینه‌های گرمایش یک خانه را کمتر کرد. همچنین ساکنان یک خانه می‌توانند لباس‌های گرم مناسب‌تری بپوشند تا انرژی کمتری برای گرم کردن خانه مصرف شود.
یکی از راهکارهای مفید برای جبران و کاهش رد پای کربن، اضافه کردن درخت به زمین یا کاشت نهال است. اگر برایتان امکان دارد، در باغچه یا حیاط محل زندگی تان، درخت، درختچه یا گیاه بکارید تا به نوبه خود در جبران گازهای گلخانه ای تولید شده سهمی داشته باشید. شرکت رویش گستر فردا تحت عنوان گروه محیط زیستی ایران سبز (iranrecycler) چندین سال است که فعالیت خود را در زمینه برگزاری کمپین های درختکاری و کاشت نهال آغاز کرده است و تا به الان چندین هزار نهال توسط گروه ما در کشور عزیزمان کاشته شده است. اگر شما نیز می خواهید سهمی در این کار داشته باشید، می توانید با شرکت در کمپین درختکاری ایران سبز و تکمیل فرم هدیه نهال، با نام خود یا عزیزانتان نهال یا درخت بکارید.
راهکارهای کاهش رد پای کربن سازمان ها و شرکت ها
کاهش مصرف سوخت: مانند حفظ وسایل نقلیه شرکت برای عملکرد بهینه و تشویق کارکنان به استفاده از خودروهای سواری یا انتخاب‌های حمل‌ونقل کم‌مصرف. ترکیب وسایل نقلیه کم‌مصرف بیشتر در ناوگان خود، خواه از طریق افزودن خودروهای هیبریدی الکتریکی یا انتخاب وسایل نقلیه کاهش مصرف انرژی با نصب وسایل کم مصرف، پنجره ها، وسایل الکترونیکی و حتی لامپ ها در فضای اداری شما.
تغییر سوخت: تغییر از زغال سنگ به گاز طبیعی یا سرمایه گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر، مانند برق تولید شده از منابع باد و خورشید. شناسایی تامین کنندگانی که عملکرد پایداری را در اولویت قرار می دهند و بررسی فرصت‌ها برای افزایش بهره وری انرژی در زنجیره تامین.
بازیافت: بازیافت در محل کار شما یک راه آسان برای کاهش ردپای کربن شرکت شما است. وقتی بازیافت می‌کنیم، تعداد مواد خامی را که باید برای تولید محصولات از ابتدا تامین شود، کاهش می‌دهیم. به عنوان مثال، بازیافت یک قوطی حلبی می‌تواند انرژی کافی برای تامین انرژی یک کامپیوتر را برای یک ساعت کامل ذخیره کند. به علاوه، محدودیتی برای تعداد دفعاتی که قوطی‌های قلع می‌توانند بازیافت شوند، وجود ندارد. با بازیافت کاغذ، یک تن کاغذ بازیافتی می‌تواند ۱۷ درخت را از جنگل زدایی نجات دهد، همچنین ۷۰۰۰ گالن آب، ۳۸۰ گالن نفت، انرژی ۴۰۰۰ کیلووات ساعت و ۳ یارد مکعب فضای دفن زباله را نجات می‌دهد.
کاشت درخت: کاشت درختان، یا حتی داشتن باغ کارکنان، راهی عالی برای افزایش رفاه کارکنان و جبران بیشتر انتشار کربن شرکت شما است. اگر فضایی برای کاشت درختان یا گل‌های وحشی خود ندارید، می توانید کاشت نهال را به گروه محیط زیستی ایران سبز بسپارید. شما می توانید با شرکت در کمپین درختکاری ایران سبز، به نام سازمان یا اعضای سازمان نهال بکارید و سند یا شناسنامه هدیه درخت که حاوی لوکیشن و عکس نهال است را از ما دریافت کنید. هدیه نهال یا درخت می تواند هدیه ای بسیار مناسب در مناسبت های مختلف مانند تولد، سالگرد و یا یادبود عزیزان از دست رفته باشد. این کار می تواند تأثیر شگرفی در کاهش رد پای کربن سازمان ها، شرکت ها یا اشخاص داشته باشد.
جمع بندی
شاید با خوتان فکر کنید که رد پای کربن شما نمی‌تواند تأثیر چندانی بر محیط‌زیست بگذارد. باید به شما بگوییم که کاملاً اشتباه می‌کنید. هر یک از ما بخشی از یک اتفاق بزرگ‌تر هستیم. ما بخشی از اکوسیستمی هستیم که در آن همه‌چیز به هم مرتبط است و هر یک از اقدامات ما یک زنجیره علت و معلولی می‌سازد که در نهایت بر سیاره و آینده ما تأثیر می‌گذارد. رد پای کربن ما هم بخشی از این اکوسیستم است. تغییرات کوچک در زندگی هر یک از ما، می‌تواند نقش بزرگی در سرنوشت این سیاره داشته باشد.
شرکت رویش گستر فردا تحت نام گروه محیط زیستی ایران سبز (iranrecycler) فعالیت خود را از سال 99 در زمینه فعالیت های محیط زیستی آغاز کرده است و تا به الان ده ها کمپین مختلف محیط زیستی اعم از پاکسازی طبیعت، آزادسازی پرنده و درختکاری برگزار کرده است تا سهم کوچکی جبران خسارات وارد شده به محیط زیست داشته باشد. شما نیز می توانید در این مسیر همراه ما باشید و در این کمپین ها، ما را همراهی کنید. برای اطلاع از کمپین ها و فعالیت های گروه می توانید به صفحه کمپین ها مراجعه کنید یا برای هدیه نهال به صفحه کمپین درختکاری ایران سبز مراجعه فرمایید.
منابع: وبلاگ دیوار، راسخون، qcb ، innoten ، اسنپ اکسپرس
