فناوری و آثار آن بر محیط زیست

۱۴۰۲/۰۱/۱۹

به وبلاگ محیط زیستی ما خوش آمدید. در این مطلب می خواهیم راجع فناوری و آثار آن بر محیط زیست صحبت کنیم. زندگی مدرن امروزی منجر به تولید روزانه انواع فناوری ها شده است که هر کدام از این تجهیزات می تواند اثرات مختلفی بر روی محیط زیست داشته باشد. دیتاسنترها برای فعالیت نیازمند مقدار زیادی برق هستند. به خاطر همین مصرف زیاد، دیتاسنترها مسبب ۲ درصد از آلودگی کربن دی‌اکسید جهان هستند.
ما می‌دانیم که انجام بسیاری از کارها موجب تخریب محیط زیست می‌شود، اما با این حال چنین کارهایی را انجام می‌دهیم. در هنگام مسواک زدن آب را باز می‌گذاریم، حجم زیادی را غذاها را دور می‌اندازیم و انجام بسیاری از کارهای دیگر. اما شاید بدترین گناه ما، اشتیاق به خرید گجت‌های جدید باشد. چنین تقاضایی موجب ساخت انواع و اقسام گجت‌های جدید می‌شود؛ گجت‌هایی که هرکدام تأثیرات قابل‌توجهی در تخریب محیط زیست دارند. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم.

شرکت رویش گستر فردا تحت نام گروه محیط زیستی ایران سبز (iranrecycler) فعالیت خود را از سال 99 در زمینه فعالیت های محیط زیستی آغاز کرده است و تا به الان ده ها کمپین مختلف محیط زیستی اعم از پاکسازی طبیعت، آزادسازی پرنده و درختکاری برگزار کرده است تا سهم کوچکی جبران خسارات وارد شده به محیط زیست داشته باشد. شما نیز می توانید در این مسیر همراه ما باشید و در این کمپین ها، ما را همراهی کنید. برای اطلاع از کمپین ها و فعالیت های گروه می توانید به صفحه کمپین ها مراجعه کنید یا برای هدیه نهال به صفحه کمپین درختکاری ایران سبز مراجعه فرمایید.

مشکل اصلی در تعدد سرورها نیست، بلکه مشکل اصلی این است که چنین سرورهایی همواره روشن هستند. به دلیل این روشن بودن همیشگی، حرارت سرورها به‌سرعت افزایش می‌یابد و خنک کردن آن‌ها بدون استفاده از مقدار زیادی برق امکان‌پذیر نیست. نکته‌ی فاجعه‌بار در اینجاست که تخمین زده می‌شود در طی ۱۰ سال آینده به دلیل افزایش استفاده از فناوری‌هایی مانند استریمینگ و اتومبیل‌های خودران، آلودگی ایجادشده از جانب سرورها ۳ برابر می‌شود و به ۶ درصد می‌رسد.

1- سیلیکون ولی بر زمین سرشار از مواد سمی قرار دارد

«سیلیکون ولی» (Silicon Valley) سال‌ها پیش محل کارخانه‌های سازنده‌ی قطعات کامپیوتری بود. فرایند ساخت تراشه‌های کامپیوتری یک فرایند صنعتی محسوب می‌شود و چنین کارخانه‌هایی معمولا مواد سمی زیادی را تولید می‌کنند. در آن سال‌ها چنین کارخانه‌هایی مواد سمی خود را در همین منطقه می‌ریختند. از بین این مواد سمی می‌توانیم به تری‌کلرواتیلن اشاره کنیم که بسیار مضر است و به‌هیچ‌عنوان نباید به آب‌های زیرزمینی راه پیدا کند. اما در آن سال‌ها دقیقا چنین اتفاقی رخ داد.

شاید گمان کنید که حالا این مشکل در این منطقه رفع شده است. اما باید بگوییم که این‌طور نیست. مواد سمی موجود در خاک و آب‌های زیرزمینی از طریق فرایندی به نام «پیش‌رانی بخار» (vapor intrusion) وارد هوا و سیستم تهویه‌ی ساختمان‌ها می‌شود و درنهایت به سیستم تنفسی افراد ساکن در منطقه راه پیدا می‌کند. این مواد سمی می‌توانند سیستم ایمنی بدن انسان را مختل کنند. در همین زمینه باید به خبری اشاره کنیم که بر اساس آن، در بدن حدود هزار نفر از کارمندان گوگل مقدار زیادی تری‌کلرواتیلن مشاهده شده که بنا به گفته‌ی دکترها، این مواد سمی از راه هوا وارد بدن این افراد شده است. با وجود چنین هشدارهایی، شرکت‌های ساکن سیلیکون ولی چندان نگران این موضوع نیستند و اقدامات قابل توجهی را در راستای حل این مشکل انجام نمی‌دهند.

2- تبدیل دریاچه‌ای در چین به یک دریاچه سمی بر اثر استخراج مواد اولیه‌ی سخت‌افزارها

در کشور پهناور چین شهری به نام بائوتو وجود دارد که تنها جاذبه‌ی گردشگری آن یک دریاچه است. اما همین دریاچه آن‌قدر سرشار از مواد رادیواکتیو، اسیدی و سمی است که به چند صد متری آن هم نباید نزدیک شد. تقریبا ۷۰ درصد از منابع اولیه‌ی سخت‌افزارهای جهان از معادن این شهر به دست می‌آید.

نکته‌ی اصلی در اینجاست که استخراج چنین موادی کار چندان ساده‌ای محسوب نمی‌شود و شرکت‌ها برای این کارها به استفاده از مواد شیمیایی روی می‌آورند. به‌عنوان مثال باید به فلز سریم اشاره کنیم که فقط از طریق خرد کردن و قرار دادن آن در اسید سولفوریک و اسید نیتریک می‌توان آن را استخراج کرد. دولت چین هم برای رهایی از این مواد سمی، آن‌ها را روانه‌ی این دریاچه می‌کند.

در طی این سال‌ها، این دریاچه به یک منطقه‌ی بسیار سمی بدل شده و حتی زندگی در حوالی آن موجب بروز بیماری‌های مختلفی مانند تهوع، میگرن و ورم مفاصل شده است. برخی از پژوهشگران در این دریاچه اثراتی از مواد رادیواکتیو مشاهده کرده‌اند که احتمالا همین مواد مسبب اصلی افزایش آمار سرطان خون در این منطقه هستند.

3- نمایشگرهای آیفون کارگران چینی را مسموم می‌کند

شرکت‌های متعددی در ساخت آیفون‌ها دخیل هستند که احتمالا اسم بیشتر آن‌ها به گوشتان نخورده است. یکی از این شرکت‌ها در شهر گوئیژو در چین قرار دارد. کارگران این کارخانه با استفاده از یک ماده‌ی ترکیبی تحت عنوان «روغن موز» (banana oil) نمایشگرها را تمیز می‌کنند. اما همین ماده که اسم چندان ترسناکی ندارد، چندین کارگر را مسموم و روانه‌ی بیمارستان کرده است. مواد اولیه‌ی این ماده‌ی تمیزکننده از نفت خام به دست می‌آید و همین «روغن موز» آن‌قدر سمی است که حتی نزدیک شدن به آن هم موجب بروز، تهوع و آسیب‌های غیرقابل جبران به سیستم عصبی بدن انسان می‌شود.

کارخانه‌هایی که از چنین ماده‌ای استفاده می‌کنند، باید یک سیستم تهویه‌ی عالی داشته باشند و ماسک‌های مجهزی را در اختیار کارگران خود قرار دهند. اما چنین کاری هزینه‌ی تولید را بالا می‌برد و به همین خاطر نه‌تنها کارگران این کارخانه از ماسک‌های معمولی استفاده می‌کنند، بلکه سیستم تهویه‌ی این کارخانه هم ناکارآمد است. شاید فکر کنید که چنین کارخانه‌ای احتمالا حقوق بیشتری به کارگران خود می‌دهد تا انگیزه‌ای برای کار در این محیط آلوده داشته باشند. اما مقامات این کارخانه همواره ارتباط بین بیماری‌های کارگران و شرایط محیط کار را تکذیب می‌کنند و اگر هم کارگری به دلیل این شرایط دچار بیماری و مسمومیت شود، فرد موردنظر را اخراج و صورت مساله را پاک می‌کنند.

سخن آخر

اینترنت مسبب ۲ درصد از آلودگی کربن جهان است. همه‌ی ما می‌دانیم که اینترنت یک پدیده‌ی طبیعی نیست. محتوای سایت‌ها در دیتاسنترهای بزرگی ذخیره می‌شود، دیتاسنترهایی که برای فعالیت نیازمند مقدار زیادی برق هستند. به خاطر همین مصرف زیاد، دیتاسنترها مسبب ۲ درصد از آلودگی کربن دی‌اکسید جهان هستند. چنین عددی تقریبا برابر با مقدار آلودگی ایجادشده از طرف تمام هواپیماهای جهان است.