درخت (به انگلیسی Tree) گیاهان چوبی مقاوم و پایدار هستند. درختان به خاطر مقاومت و پایداری اهمیت ویژه‌ای در فضای سبز و تولیدات گیاهی دارند.
به وبلاگ فروشگاه محیط زیستی ایران سبز خوش آمدید. در این مقاله سعی کردیم تا در مورد درختچه‌های آپارتمانی و انواع آن صحبت کنیم. همراه ما باشید…
امروزه زندگی آپارتمانی باعث شده این تفکر به وجود بیاید که هرگز نمی‌توان از داشتن درختان میوه در خانه لذت برد، اما باید بگوییم که باغبانی گلدانی این امر را ممکن کرده و میوه‌هایی هستند که با کمی مراقبت در گلدان در پاسیو یا بالکن منازل پرورش می‌یابند و به بار می‌نشینند. کاشت و پرورش درختان میوه در گلدان هم لذت بخش است و هم دسترسی شما را به میوه مورد علاقه تان آسان می‌کند و به فضای خانه رنگ و بوی دیگری می‌دهد.
بهترین زمان کاشت نهال به دو عامل بستگی دارد اول منطقه محل زندگی شما و بعد نوع نهال.
برای درختکاری می‌توان از سه نوع نهال استفاده کرد: نهال ریشه عریان، نهال گلدانی و نهال گونی پیچ.نهال ریشه عریان
این‌ها همان نهال‌هایی هستند که همیشه روز درختکاری دیده‌ایم. یک درخت کوچک با ریشه قابل مشاهده که، چون خاک اطراف ریشه تکانده شده به آن ریشه عریان گفته می‌شود. زمان کاشت این نهال‌ها اواخر زمستان و اوایل بهار است.نهال گلدانی
این نهال‌ها را در تمام طول سال می‌توان کاشت. بعضی باغداران به خاطر جلو افتادن یک فصل کاشت تمایل بیشتری به کاشت این نوع نهال دارند که البته قیمت بالایی هم دارند. در این نهال‌ها نمی‌شود وضعیت سلامت ریشه را بررسی کرد، چون قابل مشاهده نیست، ولی اگر دیدید ریشه‌ها از سطح خاک اطراف گلدان و سوراخ کف آن بیرون زده‌اند از انتخاب چنین گلدانی خودداری کنید.نهال گونی پیچ
بعضی نهال‌ها را به‌خاطر حساسیت و احتمال خشک شدن، همراه با خاک اطراف ریشه آن بیرون می‌آورند و در فاصله بین نهالستان تا باغ یا محل اصلی کاشت با گونی نم‌دار می‌پیچند. در ادامه هر جا صحبت از نهال شد منظورمان نوع اول (نهال ریشه عریان) است.
یک اصل کلی: بهترین زمال کاشت نهال، زمان خواب آن است و در مناطق سردسیر و نیمه سردسیر، بهترین زمان اسفندماه است که سرما و یخبندان تمام شده و درخت کم‌کم دارد بیدار می‌شود. اگر در مناطق گرم و معتدل زندگی می‌کنید پاییز هم فصل مناسبی برای درختکاری است، ولی باید طوری برنامه‌ریزی کنید که سه چهار هفته قبل از بیداری درخت، آن را کاشته باشید، طوری که با رسیدن سرما، ریشه‌های درخت به هوای سرد محیط عادت کرده باشد.روز‌های خوب روز‌های بد
نه روز‌های خیلی آفتابی به درد نهال‌کاری می‌خورند نه روز‌های سرد و یخبندان. عوضش روز‌های ابری خوبند، چون بعد از کاشت نهال ممکن است باران ببارد و آن را آبیاری کند. انتخاب زمان نامناسب می‌تواند به خشک شدن درخت و هدر رفتن همه زحمات‌تان منجر شود.چه نوع درختی بکاریم؟
خیلی‌ها نظرشان این است در روز درختکاری با یک تیر دو نشان بزنیم و درختان مثمر بکاریم. این‌طوری هم سرانه محیط‌زیست را بالا برده‌ایم و هم تولید میوه کرده‌ایم. البته که چنین ایده‌ای خوب است، ولی قبلش به دو نکته خوب توجه کنید:
اگر می‌خواهید نهال غیرمثمر و رایگان بکارید، در شهرهای بزرگ شهرداری متولی این کار است و در مناطق مختلف پایگاه‌هایی برای توزیع نهال در نظر گرفته است.در شهرهای کوچک‌تر، ادارات منابع طبیعی این کار را انجام می‌دهند. البته تازگی‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد زیادی هم وارد این عرصه شده‌اند و با تشکیل کمپین‌هایی اقدام به کاشت انبوه درخت در اطراف شهر‌ها می‌کنند. برای خرید نهال‌های مثمر هم میتوانید از طریق نهالستان‌های مورد تایید جهاد کشاورزی اقدام کنید. حتما برای اطلاع از چنین مکان‌ها و پویش‌هایی از چند روز پیش دست به کار شده‌اید. در این مسیر ممکن است فروش آنلاین نهال را هم بتوانید پیدا کنید.
بیمار نبودن نهال چیزی نیست که در سال اول با چشم بتوان آن را تشخیص داد، برای همین تأکید می‌شود از مراکز معتبر نهال (به خصوص نهال درختان میوه) را تهیه کنید. در نهال‌های مثمر، بهتر است قطر نهال به اندازه مداد، اندازه آن ۹۰-۸۰ سانتی‌متر، صاف، بدون برگ و شاخه و پر ریشه باشد. ریشه‌های آن در هم پیچیده و غیرطبیعی نباشد. روی تنه علائم زخم و خراشیدگی و صمغ زدگی مشاهده نشود. نهال‌های پیوندی یک یا دوساله بهتر هستند.
مخروطی‌های وارداتی و مهاجم
کاج تقریباً در تمامی نقاط ایران کاشته می‌شود؛ این گیاه بومی ایران نیست اما متأسفانه از اجزای اصلی پروژه‌های احداث کمربند سبز در تهران و سایر شهرهای ایران محسوب می‌شود؛ این گونه احتمالاً از قفقاز به ایران آورده شده است. تمامی گونه‌های سوزنی‌برگ دیگری که در ایران کاشته می‌شوند نیز منشأ خارجی دارند مانند سرو نقره‌ای که درباره آن توضیح دادیم.
مخروطیان مهاجمی که طی پنجاه سال اخیر از خارج وارد کرده‌ایم، خاک اطراف خود را برای رشد گیاهان دیگر، سمی و نامناسب می‌کنند. آنها مانع رشد دانه‌های گیاهان دیگر نیز می‌شوند. اگر به سروها و کاج‌های کاشته‌شده در باغ‌ها و بوستان‌های شهری دقت کنید، حتماً متوجه خاک تنک یا برهنه اطراف این درختان می‌شوید. تصور کنید در جایی مثل پارک ملی که دارای تنوع زیستی چشم‌گیری است، چند گونه گیاه مجبورند بمیرند تا یک اصله سرو نقره‌ای آمریکایی یا کاج قفقازی بتواند رشد کند، به‌علاوه، این گیاهان به‌همراه خود آفت‌ها و انگل‌های غیربومی و جدید را نیز به‌همراه می‌آورند.
آفت‌هایی که به‌خاطر میلیون‌ها سال همزیستی با این گیاهان مهاجم، اثر مخرب و کشنده‌ای روی آنها ندارند اما در بدو ورودشان به کشور ما، بی‌رحمانه به جان گیاهان بومی ما می‌افتند و گیاهان ما هم به‌دلیل تازه‌وارد بودن این مهاجمین کوچک، مقاومت بسیار کمی در برابر آنها از خود نشان می‌دهند. این گیاهان و گونه‌های همراهشان، نهایتاً باعث کاهش چشم‌گیر تنوع زیستی در کشور ما می‌شوند ــ کما این‌که تا کنون نیز شده‌اند.
برخی از مضرات سوزنی‌برگ‌های غیربومی
1. عدم تطابق با زیست‌بوم ایرانی که درختان برگ‌ریز دارد؛ گیاهان درختی ایران، به‌جز چند نمونه سوزنی‌برگ که در شرایط و مناطق محدودی زندگی می‌کنند، همگی برگ‌ریز هستند و گیاهان غیردرختی، قارچ‌ها، میکروارگانیسم‌ها و جانوران بومی ایران نیز خودشان را مدت‌هاست که با چنین درختانی وفق داده‌اند.
در ابتدای بهار که درختان برگ‌ریز هنوز برگ ندارند، نور خورشید بیشتر به خاک می‌رسد، دمای خاک، گیاهان علفی و میکروارگانیسم‌ها به‌سرعت افزایش می‌یابد، خاک غنی می‌شود و در مدت کوتاهی زیست‌بوم کوچکی پای درختان بهاری تشکیل می‌شود که بقای جنگل را تضمین می‌کند اما پای درختان سوزنی‌برگ، همیشه تاریک و سایه است و میکروارگانیسم‌ها و گیاهان کوچک، به‌خصوص افزایش‌دهندگان نیترات خاک، فرصت رشد بهاری پیدا نمی‌کنند.
2. برهم خوردن تعادل نیترات؛ این گیاهان تعادل نیترات خاک را به‌شدت به‌هم می‌زنند؛ خود سوزنی‌برگ‌ها نیاز چندانی به نیترات ندارند، در حالی که اغلب گیاهان دیگر نیاز به فعالیت میکروارگانیسم‌های نیترات‌ساز دارند. پای درختان سوزنی‌برگ نیترات کافی تولید نمی‌شود و البته خاک شروع به اسیدی شدن می‌کند.
3. برهم خوردن تعادل آب؛ درختان سوزنی‌برگ مخصوص مناطق کم‌آب و خشک هستند، این گیاهان نه‌تنها برای زنده ماندن در مناطق خشک تطابق یافته‌اند، بلکه آب‌وهوا را حتی خشک‌تر هم می‌کنند. میزان آبی که این درختان از زمین جذب می‌کنند، به‌اندازه درختان پهن‌برگ است، در حالی که میزان آبی که به‌صورت تعریق به هوا پس می‌دهند، بسیار کمتر است.
به‌علاوه آنها مانع رسیدن حدود یک‌پنجم آب باران به زمین می‌شوند. در حقیقت گیاهان مخروطی، در شرایط خشک بهتر رشد می‌کنند بنابراین شرایط رقابت را به‌نفع خود تغییر می‌دهند تا پس از خشک شدن اقلیم گیاهان دیگر نتوانند رشد کنند و بمیرند؛ در کشورهای اروپایی که منابع آب از ایران وضعیت بسیار بهتری دارند، برای پیش‌گیری از خشک شدن اقلیم، درختان مخروطی با درختان پهن‌برگ جایگزین می‌شوند. این خشکی اقلیم همان وضعیتی است که در حالت پیش‌رفته در صحرای آریزونا (موطن اصلی سرو نقره‌ای) هم دیده می‌شود.
4. برهم خوردن تعادل هوموس؛ درختان پهن‌برگ هر سال با خزان کردن، مقدار زیادی مواد غذایی به خاک محل زندگی خود بازمی‌گردانند که با تجزیه شدن به کودی مناسب و مفید برای بقای جنگل تبدیل می‌شود اما سوزنی‌برگ‌ها نه‌تنها خزان نمی‌کنند بلکه وجود رزین، تربانتین و دیگر متابولیت‌ها، مانع تجزیه مواد اندک پس‌مانده از مخروطیان می‌شود، مواد گیاهی تجزیه‌نشده می‌مانند، اسیدی می‌شوند و گیاهان بومی ما (که اغلب قلیایی‌پسند هستند) منقرض می‌شوند.
5. از میان رفتن تنوع جانوری؛ سوزنی‌برگ‌ها برای گرده‌افشانی نیاز به حشرات ندارند بنابراین غذایی هم برای حشرات گرده‌افشان تولید نمی‌کنند در حالی که گیاهان پهن‌برگ به حشرات وابسته هستند و به همین دلیل غذای مورد علاقه حشرات را هم تهیه می‌کنند؛ وقتی در یک ناحیه درختان سوزنی‌برگ به‌جای گیاهان پهن‌برگ رشد می‌کنند، حشرات گرده‌افشان مثل زنبورها و پروانه‌ها نیز منقرض می‌شوند.
تفکر اشتباهی که در استانهای شمالی بین مردم وجود دارد اینست که نیاز به کاشت درخت نیست و آنقدر شرایط رطوبتی مساعد است که خود به خود هر جا خاک هست گیاه می روید و هرچه خواستیم می توانیم درخت قطع کنیم. این در حالیست که این تفکر اشتباه به همراه ویلاسازی های افسار گسیخته در جنگلها باعث شده آمار چیز دیگری نشان دهند. سطح پوشش گیاهی در استان های شمالی رو به کاهش است. اگر درخت نکاریم باید به فکر پاسخ به نسل بعدی باشیم. یعنی کمتر از 40 سال دیگر فرزند ما برای دیدن درخت و جنگل باید ویزا بگیرد و به یک کشور خارجی برود.
اردبیل
فندق، سیب، گردو، آلبالو، گلابی
در این مطلب کلیه نکات لازم درباره نحوه کاشت نهال استاندارد را با یکدیگر فرا گرفتیم.
ممنون از شما که مثل همیشه همراه ما بودید. امیدواریم مطالب فوق براتون مفید بوده باشه.تا مقاله بعدی، خدانگهدار. شما میتوانید با فعالیت هایی مثل کاشت درخت و یا هدیه درخت با نام عزیزانتان در کاشت درخت و درختکاری همکاری و مشارکت داشته باشید.
